میلاد پیامبر ﷺ؛ تجلیل از نبوت یا مصداق بدعت؟

میلاد پیامبر ﷺ؛ تجلیل از نبوت یا مصداق بدعت؟

ترجمه با تصرف: مائده بایزیدی

در روزگاری که برخی افراد، بزرگداشت میلاد پیامبر اکرم ﷺ را با عنوان «بدعت» مورد نقد و انکار قرار می‌دهند، بازخوانی مفهوم بدعت، ضرورتی دوچندان یافته است. گرامیداشت میلاد آن حضرت ﷺ، اگر با نیت تعظیم شعائر الهی، ابراز محبت و زنده‌نگه‌داشتن یاد و سیره‌ی نبوی باشد، نه‌تنها بدعت نیست، بلکه نشانه‌ای از ایمان، معرفت و عشق به رسالت الهی است.
در مقابل، آنچه در نگاه فقهی و عقلانی می‌تواند مصداق واقعی بدعت باشد، نه بزرگداشت میلاد، بلکه رفتارهایی‌ است که از مرزهای علم، انصاف و اصول دینی فراتر می‌رود. از جمله:
سخن‌گفتن از شریعت الهی بدون برخورداری از علم، صلاحیت و تخصص لازم، که نه از دیانت، بلکه از جهل مرکب سرچشمه می‌گیرد.
تحریم چیزی که خداوند متعال و پیامبر گرامی‌اش ﷺ آن را حرام نکرده‌اند؛ و این، تجاوزی آشکار به حدود الهی و افترایی ناروا بر دین است.
نشستن در جایگاه علما و اظهار نظر در مسائل بنیادین دین، بدون بهره‌مندی از دانش و تجربه‌ی کافی، و بی‌آنکه خود را در آینه‌ی تحقیق آزموده باشد.
ناتوانی در تمایز میان اصول و فروع، عبادات و عادات؛ و جایگزین‌کردن عادت به‌جای عبادت، یا فرع به‌جای اصل.
برتر دانستن فهم محدود شخصی نسبت به فهم دیگران، و تبدیل رأی فردی به معیار حق و باطل.
تصور مصون‌بودن اندیشه‌ی خویش از خطا، و انکار حقانیت دیدگاه دیگران، گویی حقیقت را تنها در آینه‌ی نگاه خود می‌بیند و جز آن را باطل می‌پندارد.
بی‌ارزش‌انگاشتن اختلاف نظر، و نادیده‌گرفتن تنوع اجتهادات و گستره‌ی عقلانیت در امت اسلامی.
سخن‌گفتن از اصول دین بدون آشنایی با قواعد زبان عربی—صرف، نحو و املاء—و تکفیر مسلمانان بر پایه‌ی برداشت‌های سطحی.
صدور حکم و فتوا در حالی‌ که شخص، هنوز در نیمه‌راه طلبگی قرار دارد، و جایگاه اجتهاد را بدون صلاحیت اشغال کرده‌ است.
ناآشنایی با معنای دقیق بدعت و اطلاق آن بر هر آنچه با باورهای شخصی ناسازگار باشد؛ بی‌توجه به مبانی فقهی، اصول اجتهاد و سیره‌ی علمای ربانی.

نتیجه‌گیری: بزرگداشت میلاد پیامبر اکرم ﷺ بدعت تلقی نمی‌گردد، بدعت واقعی، آن‌گونه که در متن اشاره شد، در تحریف مفاهیم دینی، صدور احکام بدون صلاحیت و نادیده‌گرفتن عقلانیت و اجتهاد نهفته است.
در جهانی که اختلاف‌نظرها و برداشت‌های گوناگون وجود دارد، بازگشت به منطق، علم، و سیره‌ی علمای ربانی، راهی روشن برای فهم صحیح دین و پرهیز از افراط و تفریط است. میلاد پیامبر ﷺ فرصتی است برای تجدید عهد با رسالت، نه میدان نزاع بر سر تعاریف محدود و شخصی!